Newtonspiegeltelescoop
Henk Olthof heeft begin jaren tachtig een grote Newtonspiegeltelescoop gebouwd met daaraan vast twee lenzenkijkers.
Bij een spiegeltelescoop (of reflector) komt er aan de voorkant van de telescoop licht binnen dat weerkaatst op een holle spiegel achterin de telescoop. Na terugkaatsing wordt de lichtbundel via een klein spiegeltje aan de voorkant naar opzij gekaatst, waarna het door een kleine opening de telescoopbuis verlaat. Hier bevindt zich aan de buitenkant het oculair waardoor gekeken wordt.
De diameter van de spiegel zegt iets over de lichtopbrengst. Hoe groter de spiegel hoe meer licht de telescoop kan ‘vangen’. De Olthof-telescoop heeft een door Henk Olthof zelf geslepen spiegel van 325 mm.
Een lenzenkijker (of refractor) is goed te vergelijken met een verrekijker. Alleen bij een verrekijker kijk je met twee ogen. Een lenzenkijker is dus eigenlijk een halve verrekijker, maar dan met een sterkere vergroting. Aan de voorkant (waar het licht binnenkomt) zit het objectief en aan de achterkant het oculair.
Omdat de telescoop van Henk Olthof dateert van voor het digitale tijdperk, moet 'handmatig' naar een ster gezocht worden. Omdat de spiegeltelescoop erg vergroot, is het afstellen daardoor lastig.
Het probleem van een telescoop die niet-digitaal aangestuurd wordt, is het volgen van een ster. Omdat de grond onder onze voeten (en dus wij ook) ronddraait, - de aarde draait immers eenmaal in ongeveer 24 uur om zijn as - is een ster snel uit beeld verdwenen. Henk Olthof loste dit probleem op door enerzijds de telescoop onder een hoek van iets meer dan 52° op een betonblok te plaatsen (parallactische opstelling) en anderzijds door het mechaniek van de telescoop van een motortje te voorzien dat ervoor zorgt dat de telescoop precies even snel 'achteruit' beweegt als de aarde 'vooruit' draait.
Na meer dan 30 jaar functioneert de telescoop nog als vanouds. Als de zon onder is, staat bij helder weer de koepel in Toldijk dan ook vaak open om bezoekers de kans te geven om de maan of één van de planeten te bewonderen.